Fort

Leiden, fort (Gorontalo)

Nadat de VOC in 1681 de heerschappij over het koninkrijk Gorontalo overnam van Ternate, was Fort Leiden een tijdlang haar enige stenen verdedigingswerk dat waakte over de uitgestrekte en moeilijk te controleren wateren rond Noord-Sulawesi. Het fort werd gebouwd op de fundamenten van het vroegere Portugese fort Ota, een oorspronkelijk uit 1527 stammend fort dat slechts enkele jaren in gebruik was geweest in de periode dat Portugal had geprobeerd het gebied te beheersen. Naast Fort Leiden had de VOC wat kleine posten van hout en aarde met een minimale bezetting. Het duurde tot 1764 voor in Gorontalo ook het stenen fort Nassauw mocht worden gebouwd, dat daarna dienst deed als centrum van de activiteiten van de compagnie.

In 1766 werd fort Leiden uitgebreid en opgeknapt en werd een uitkijktoren op de heuvel gebouwd, en kreeg toen ook pas zijn naam. Het rechthoekige fort had twee ronde bastions. Hiervan is alleen het zuidoostelijke bastion nog aanwezig. Hoe het fort er oorspronkelijk heeft uitgezien is niet bekend, maar de plattegrond met ronde bastions zouden nog uit de Portugese tijd kunnen stammen. De muren zijn 2-3,5 m hoog en één meter dik. Het fort was de zetel van een onderkoopman en een klein garnizoen. Fort Leiden werd eind 18de eeuw door de Nederlanders verlaten. In 1818 werd het fort opnieuw bezet door een sergeant en 12 soldaten. Fort Leiden werd in 1832 opgeheven omdat de bezetting naar Soelamatta werd overgeplaatst om toe te zien op de leverantie van goud aan de overheid.
Het gerestaureerde fort is tegenwoordig een toeristische attractie. De huidige naam, fort Oranje, is niet te herleiden tot de VOC-tijd.

Afbeeldingen

Bronnen en literatuur

Pusat Dokumentasi Arsitektur, Forts in Indonesia (2010)

Pusat Dokumentasi Arsitektur, Inventory and identification of forts in Indonesia (2010)

Wall, V.I. van de, Nederlandsche Oudheden In Celebes