Fort

Amsterdam, fort (Hila)

Fort Amsterdam staat aan de noordkust van het eiland Ambon. In 1600 beval Admiraal Steven van der Hagen hier de bouw van wat wordt gezien als het eerste Nederlandse fort in de Indonesische archipel, het ´Kasteel van Verre´ genaamd. De oprichting van dit fort kan worden beschouwd als het begin van de VOC-overname van de specerijenhandel in de regio, ten koste van o.a. de Portugezen.
Wat vandaag de dag zichtbaar is van fort Amsterdam stamt echter van later tijd. In 1633 gaf VOC landvoogd Johan Ottens opdracht de oude handelspost van Hila te ontmantelen en een stenen redoute omringd door palissaden te laten bouwen. Deze gebouwen werden zwaar beschadigd door de aardbeving van 1644. In opdracht van gouverneur Arnold de Vlaming van Oudsthoorn startte men in 1648 met de herbouw en verbetering van het fort. De palissaden werden vervangen door een vierkante ommuring, voorzien van bastions op twee overstaande hoeken en de redoute werd vergoot. In 1674 werd het fort opnieuw getroffen door een aardbeving, gevolgd door een tsunami. Van de 40 mensen die die op het fort waren gelegerd kwamen er 28 om bij deze ramp, terwijl nog veel meer mensen die in de omgeving van het fort woonden de ramp niet overleefden. Na deze catastrofe werd het fort opnieuw gerepareerd. Zeventiende en achttiende-eeuwse tekeningen en gravures geven een indruk hoe het fort er in de daarop volgende periode uit zag. Tijdens de Ambon opstand van 1817 werd het fort aangevallen, maar niet ingenomen. In 1863 werd het door het leger verlaten, maar kregen de lokale overheid de instructies het gebouw te onderhouden om het in geval van dreiging weer te kunnen gebruiken. Na 1869 werd het fort officieel niet langer als verdedigingswerk aangemerkt. Het bouwwerk werd niet langer gebruikt en raakte in verval, totdat een restauratiecampagne werd opgezet. De muren zijn hierbij gepleisterd en witgeverfd, alle houten gebouwonderdelen zijn vervangen en het dak is gereconstrueerd. Sinds 1994 is het fort opengesteld voor bezoek.

Afbeeldingen

Bronnen en literatuur

anoniem/anonymous, Landmonsterrollen (1691-1790)

Pusat Dokumentasi Arsitektur, Inventory and identification of forts in Indonesia (2010)

Valentijn, François, Oud en Nieuw Oost-Indiën (1724-1726)